GAP Turu (Güneydoğu Anadolu Projesi Turu) tüm gizemiyle yüz yıllardır keşfedilmeyi bekleyen topraklar Diyarbakır, Batman, Mardin, Şanlıurfa ve Adıyaman ziyaretlerimde şehirlerin esrarengiz coğrafyası, lezzetleri, mimarisi ile büyülendim. Uzun zamandır yapmak istedim GAP turunu Jolly Tur ile gerçekleştirdim. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin en önemli yerlerini gezerek, tarihe tanıklık edip, doğasıyla büyülendiğim ve yöresel lezzetleri tadarak, tüm dinlerin bir arada nasıl huzurlu bir şekilde yaşadığına şahit oldum.
Şimdi size bu Coğrafyaların etkisi hala üzerimden atamadığım GAP seyahatiminden bahsetmek istiyorum.
İlk Gün; Diyarbakır,Ulu Camii,- Cahit Sıtkı Tarancı Evi-Batman-Hasankeyf -Telkari-Midyat turu yaptık.
Diyarbakır Gezisi
İstanbul Atatürk Havalimanı’ndan Diyarbakır ‘a varışımız ile birlikte Tarihi Hasanpasa Hani’nda kahvaltimizi yaptık. Otantik bir sunumla ‘Meşhur Kahvaltıcı Kadri’ de muhteşem bir kahvaltı yaptık. Özellikle elimde görmüş olduğunuz kavurmalı yumurtası nefisti. Serpme kahvaltı sınırsız olarak 30TL kişi başi. Kahvaltıda; otlu lavaş peyniri, çemen, köz biber, tuzlu un helvası, nar reçelli yoğurt, ceviz receli gibi bir çok lezzet yer aliyor. Turumuza; Diyarbakır’ın 5 kilometre uzunluğundaki surları, Ulu Camii, Cahit Sıtkı Tarancı evi, Ahmet Arif gibi önemli yapıları gezerek ve burma kadayıfını yiyerek devam ettik ve ardından Hasankeyf ve Midyat.
Artukogullari döneminden beri bölgenin en önemli sehirlerinden olan Diyarbakir ‘da Anadolu’nun ilk, Islam Âlemi’nin 5. Harem-i Serif’i olan Ulucami’yi gezdik.
Daha sonra “ yas otuz bes, yolun yarisi eder ” siiriyle tanidigimiz Diyarbakirli Sair Cahit Sitki Taranci Müze Evini ziyaret ettik.
Ardindan panoramik olarak dünyanin ayakta kalmis en uzun ikinci Surlari olan kent surlarinda Mardin Kapiyi, Keçi Burcunu gördük sanırım burada en çok hoşuma giden son durağımız olan 10 Gözlü Köprü oldu. Burada soluklanıp bir çay keyfi yapmak köprünün seyrine dalmak gerek.
Daha sonra Dicle Havzasini fotoğraflayarak Diyarbakır’dan ayrılıp Batman’a doğru ilerledik.
Batman Gezisi;
Batman’a ulaşır ulaşmazyöreye özgü lezzetler sunan Ali Usta’ya gidiyoruz.
Anadolu yemekleri bir başka lezzetli oluyor. Ali Usta’da kaburga dolma, kaburga, güveç, perde pilavı, kavurma, güveç, içli köfte nefisti. Anadolu’nun cömert ve birbirinden leziz tatları ile gezimiz çok daha güzel geçti.
Hasankeyf;
Batman’da yemek ziyafeti sonrası ardindan antik çagin ilk yerlesim alanlarindan biri olan Hasan Keyf’e variyoruz.Medeniyetin beşiği olarak bilinen Verimli Hilal veya Yukarı Mezopotamya’nın stratejik kalesi Hasankeyf Antik kentin üzerine kurulduğu kaya kütlesinin, Dicle Nehri ve onunla birleşen çevredeki küçük akarsuların 100 binlerce yıllık aşındırması sonucu meydana gelmiştir. Antik kentin çevresinde 6 bine yakın mağara, insanın ilk yaşadığı yerlerden biri olduğunu gösteriyor.
Sizde benimle son kez bakın diye çektim bu kareyi. Bir tarihe sahip çıkamadık bugün hem son kez gördüğüm için üzgün hemde görebildiğim için mutlu olmak gibi iki tuhaf his arasında kaldığım, 10bin yıllık tarihe veda… Hasankeyf, Batman’a bağlı olan, iki yakasını Dicle’nin ayırdığı tarihi bir ilçe ve İlçenin tarihi, 10.000 yıl öncesine kadar gitmektedir. Bu güzellikleri son kez görme şansına eriştim çünkü Haziran ayında baraj suları altında kalacak. Bir tarihi da suya gömüyoruz eserler yeni yerlerine taşınmış olsa bile asla eskisi gibi olmayacak Hasankeyf. Hasankeyf’i bu haliyle görmek için son günler.
Mardin
Görkemini hala koruyan Hasankeyf kalesi , gizli su tünelini , El Rizik camiinin minaresini ve magaralari görerek verecegimiz serbest zamanin ardindan aracimiza binerek Mardin’e geçiyoruz. Tur Abdin bölgesinin kalbi olan Süryani cemaatinin en önemli yerlesmelerinden Midyat’ta kisa bir gezinti yapiyoruz.
Süryani ustalarinin yüzyillarin birikimiyle ince ince isledigi telkari sanatinin en iyi örneklerinden alabilirsiniz. Sizlerin Sila Dizisi ile tanidiginiz Midyat evlerinin en güzel örneklerinin bulundugu Midyat hoşgörü kenti Mardin…
Gündüz seyranlık, gece gerdanlıktır kadim şehir Mardin’i ziyaret ettik. Dillerin ve dinlerin kardeş oldugu Mardin de bir çok Süryani manastırı bulunuyor bunlardan biri Deyrulzafaran Manastırı burada tarih üstünde tarih yatıyor. Tarihi İsa’dan sonra 5. yy kadar dayanıyor. Güneş Tapınağı olarak kullanılmış ilk zamanlar. Uzun süredir Süryani Kilise’si olarak kullanılıyor. Güneş Tapınağı’nın giriş kısmı beşik tonozlu şekilde yontulmuş taşlardan oluşuyor. Mezopotomya ovasını seyredebileceğiniz. Muazzam bir yapıt. Mardin’de bugün Ulucami, Kasımiye Medresesi, Zinciriye Medresesi ve Deyrulzafaran Manastırını ziyaret ettik.
Mardin Artukbey’de kahvelerimizi yudumlayarak hayalet badem şekerleri ve aldık. Ardından yöreye özgü yemekler yemek için Mardin Ebrar Restorana uğradık. Mardin Lezzetlerinden kaburga dolması, semsubek, güveç, kuzu incik yedik.
Gezimizin İkinci Günü Mardin Deyrulzaferan Manastırı-Kasımıye Medresesi-Abbaralar-Mardin Sokakları- Göbekli Tepe ve Harran’ı gezdik.
Şanlıurfa;
Göbeklitepe;
Yaklaşık on iki bin yıl öncesinde insa edilmiş insanlık tarihinin bilinen ilk Tapınağı olan Göbekli Tepe’ye ulaştık. Çok etkileyici bir yer enerjisi oldukça yüksek. Henüz çok az bir kısmi açılmış olan ve neolitik çağın hac merkezi kabul edilen Göbekli Tepe’nin hikayesini dinlerken büyüleneceksiniz.
Göbekli Tepe gezimiz sonrasinda peygamberler şehri Şanlıurfa’ya variyoruz. Peygamberler Sehri Urfa’ya bagli ismi “Yollarin kesistigi yer” anlamina gelen Harran’a gidiyoruz. Ilk Islam üniversitesinin de bulundugu 5000 yillik geçmise sahip Harran içinde; Harran Üniversitesi (Ulu Cami), Kale, Kervansaray ve Konik Harran Evleri görecegimiz yerler arasinda.
Şanlıurfa Harran‘ın en çok ilgi çeken indirme tekniğinde yapılmış, külah biçimindeki konik kubbeli geleneksel Harran Evleridir. Yazları serin kışları sıcak tutma özelliğine sahip. Bende buraya kadar gitmişken sizler için geleneksel Harran kıyafeti giyindim.
Gap Turunda beni en çok etkileyen noktalardan biri de Şanlıurfa Balıklıgöl oldu. Şanlıurfa Balıklıgöl çok kutsal bir yer. İçerisinde efsanelere konu olan sazan türü balıklar bulunuyor. Bu balıklara halk tarafından saygı gösteriliyor ve yenilmiyor. Rivayete göre Hz. İbrahim ateşe atıldıktan sonra, bir mucize gerçekleşir ve etraf güllük gülistanlık olur. Ateşe atıldığı odunlar balığa, ateş ise suya dönüşür.
Balıklıgöl’de Hz. İbrahim’in doğduğu mağara bulunuyor. Üç semavi dinin atası olarak kabul edilen Hz.İbrahim’in her ülkeden doğduğu mağaranın ziyaretçisi bulunuyor. Balıklıgöl Halil-ür Rahman Gölü’nün hemen güneyinde, Urfa Kalesinin önünde yer almakta olup, 150 m2 alanı bulunan bir göldür. Rivayetlere göre, Hz İbrahim ateşe atıldıktan sonra, Nemrut’un kızı Zeliha da Hz. İbrahim’i çok sevdiğinden ve ona inandığından ateşe atılmasına dayanamaz, o da kendisini ateşe atar. Zeliha’nın düştüğü yer de bir göle dönüşür. Bu gölde Balıkligöl içerisinde bulunuyor.
GAP kültür turumuza lezzet noktaları da ekliyoruz. Urfa’da yöresel yemeklerden Urfa kebap, ciğer ve şıllık tatlısı yedik isot aldık ve akşam sıra gecesine katıldık.
Adıyaman;
Adıyaman’a gelir gelmez Nemrut Gezi’mizin heyecanı başlıyor. Atatürk Barajı’nda çay molası veriyoruz. Atatürk Barajı Adıyaman ve Şanlıurfa illeri arasında, Fırat Nehri üzerinde kurulu olup, enerji ve sulama amaçlıdır.
Atatürk Barajı Türkiye’nin en büyük Barajlarından biri.
Burada Dogu ve Bati Teraslari, Zeus Oramastes, Apollon Mithras, Herakles Artagnes, Kommagene ve koruyucu Aslan, Kartal heykellerini görerek aksam Günesin Batisini izlemek müthişti.uana kadar çektiğim en önemli fotoğraf kesinlikle Adıyaman il sınırları içerisinde bulunan 2150 metre yüksekliğindeki Nemrut Dağı. Gün batımı için çıktığım dağ oldukça görkemliydi.
10 metreyi bulan heybetli heykeller ve metrelerce uzunluktaki kitabelerin yükseldiği dağda ayrıca dünyanın en muhteşem gün doğumu ve gün batımının seyredilebiliyor. * 1987 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne girmiş. Nemrut Dağı’nı üzerinde bulunan antik mezar, anıtsal heykeller, mimari kalıntılar ve benzersiz manzarası. Eski çağlarda dağın yamaçlarında hükümdarlık yapmış olan Kommagene Kralı I. Antiochos tanrılara ve atalarına minnettarlığını göstermek için ile Helenistik Dönemin en görkemli kalıntılarını burada bırakmış. Kommagene Kralı I. Antiochos tüm kültürleri birleştirmeyi hedefleyen bir kralmış. Bu amaçla başka kültürlerin tanrılarını bir araya getirecek heykeller yaptırmış. Gizemi hala çözülemeyen dağın birçok efsanesi bulunuyor.
Adiyaman merkeze ulaştığımızda Nisan ayı olmasına rağmen havanın çok sıcaktı.
Adıyaman merkezde yine yöreye özgü lezzetler yedik. İskender 85’de altı patlıcan ezmesi üstü kebab olan lezzetli yöreye özgü yemek, yanında kavurma, döner ve pide yedik.
Halfeti;
Sabah otelde alınan açık büfe kahvaltının sonrasında Bozova üzerinden Kelaynaklarıyla ünlü Birecik’e ulaştık. Burada Kelaynak koruma çiftliğini gördükten sonra Siyah Gül denince aklımıza ilk gelen ve yakın zamanda Fırat Nehri üzerinde kurulan Birecik Barajının suları altında kalan Halfeti’ye ulaşıyoruz.
Teknemize binerek Baraj Gölü üzerinde gezi yaptık. Gezi sırasında Rum Kale ve sular altında kalan köyleri gördük. Bir tarafı sular altında kalmış köyler diğer tarafında yeni Halfeti manzarası ve muazzam doğası eşliğinde tekne gezimizi yaptık.
Tekne turumuzun bitimi sonrası Türkiye’nin lezzet başkenti, düşman işgali sırasındaki şanlı direnişiyle 1927 yılında “GAZI” unvanı alan Antep’e hareket ediyoruz. Öğle yemeklerimizi aldıktan sonra Zeugma’dan çıkartılan mozaiklerin sergilendiği Zeugma Mozaik Müzesini gezdik. Müze de Çingene Kız mozaiği oldukça dikkat çekiciydi.
Ardından Antep Kalesi, Bakırcılar Çarşısı, Baklavacılar, Elmacı Pazarı, Yemeniciler, Sedefçiler Çarşılarını geziyor ve Ünlü Tahmis Kahvesinde kahvelerimizi yudumluyoruz.
Gaziantep Lezzet Rotamızda; Küşlemeci Halil Usta vardı. Ardından olmazsa olmazı baklava ve yeni nesil midye baklava yedik yanımıza da bir paket alarak bu muhteşem gezi sonrası İstanbul’a tatlı tatlı döndük.
GAP bölgesi kesinlikle Türkiye’de mutlaka gidilmesi gereken çok önemli bir kültür rotası aynı zamanda bizim gibi yöreye özgü lezzetler ile tamamlarsanız unutulmayacak bir tur olacaktır. Bir günde üç farklı şehirde bulunduk hepsi birbirine kısa mesafede sınırda yer aldığı için kolaylıkla gezdik. GAP Bölgesinde kendiniz gezmekten çekinirseniz bu şekilde turlarla güvenle gezebilirsiniz üstelik ana noktalara götürülüyor ve nokta atışı yapmış oluyorsunuz. Her şey mükemmeldi. Teşekkürler JOLLY TUR.
